100 lat „Bibliotekarza”
Kwiecień 2019 roku jest wyjątkowy dla środowiska bibliotekarskiego. Mija właśnie 100 lat, jak w kwietniu 1919 roku ukazał się w Warszawie pierwszy numer „Bibliotekarza”, miesięcznika Związku Bibliotekarzy Polskich, pod redakcją Wandy Dąbrowskiej. Pierwsze miesiące okazały się niezwykle trudne dla wydawcy „Bibliotekarza”, powstały tylko cztery numery pisma (w tym dwa podwójne). Pismo skupiało się na najważniejszych potrzebach bibliotekarstwa polskiego: dążeniu do rozbudowy bibliotek powszechnych, staraniach o ich zabezpieczenie materialne oraz trosce o kształcenie bibliotekarzy. Ta inicjatywa stworzenia platformy wymiany myśli, budowania i prezentowania koncepcji polityki bibliotecznej, szczególnie ważna dla powstającego w II RP bibliotekarstwa powszechnego pozbawionego legislacyjnego wsparcia, mimo iż spotkała się z bardzo pozytywnym odbiorem, ze względów organizacyjnych i finansowych została zawieszona na blisko dekadę. W kwietniu 1929 roku Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy rozpoczęła wydawanie miesięcznika „Biuletyn Biblioteki m.st. Warszawy” pod redakcją Leona Bykowskiego. Od nr 1-2 z kwietnia-maja 1934 roku czasopismo poświęcone sprawom bibliotek publicznych przyjęło tytuł „Bibliotekarz”, z podtytułem „Biuletyn Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy”. Czasopismo wydawane było wspólnie przez Związek Bibliotekarzy Polskich i Bibliotekę Publiczną m.st. Warszawy. Po zakończeniu II wojny światowej, już od października 1945 roku, redakcja „Bibliotekarza” wznowiła działalność, która trwa nieprzerwanie do dziś, a od 2019 roku jego wydawcami ponownie są Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich i Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego.
Kwietniowy, jubileuszowy numer rozpoczynają artykuły nawiązujące do 100 lat wydawania czasopisma. Tekst dr hab. Zdzisława Gębołysia „Bibliotekarz” 1919 – widziany po (100) latach omawia sytuację polityczną w kraju po odzyskaniu niepodległości oraz nawiązuje do uwarunkowań społecznych, w jakich działały pierwsze biblioteki powszechne, ich roli w odbudowie polskiego państwa. Autor prezentuje walory pierwszych czterech numerów pisma z 1919 roku, patrząc na pismo poprzez pryzmat wiedzy współczesnego czytelnika. Drugi artykuł Rola i miejsce „Bibliotekarza” w polskim bibliotekarstwie w latach 1945-2019 dr hab. Jadwigi Koniecznej przedstawia ostatnie 74 lata ciągłości wydawniczej czasopisma, podczas których opublikowano około 700 numerów czasopisma, kilka tysięcy artykułów, sprawozdań, informacji o nowych wydawnictwach, a także komentarzy, relacji, polemik nawiązujących do ważnych wydarzeń dla środowiska bibliotekarskiego. Autorka prezentuje zawartość poszczególnych numerów „Bibliotekarza”, łącząc ich tematykę z aktywnością kolejnych ośmiu redaktorów czasopisma, nierozerwalnie związaną ze współczesnymi im wydarzeniami społecznymi, politycznymi, kulturalnymi i bibliotekarskimi. Dopełnieniem obu artykułów są sylwetki redaktorów naczelnych „Bibliotekarza”.
W dziale „Artykuły” prezentujemy artykuł Alicji Sobańskiej z Biblioteki Raczyńskich w Poznani Co z tymi (naukowymi) czasopismami w bibliotece publicznej? Autorka przedstawia refleksje nad pozycją czasopism naukowych w bibliotece publicznej w odniesieniu do wszystkich pozostałych zbiorów gromadzonych w komórkach zajmujących się wydawnictwami ciągłymi w bibliotekach publicznych. Omawia sytuację na rynku czasopism tradycyjnych i cyfrowych oraz rolę bibliotekarzy w pozyskiwaniu i udostępnianiu czasopism naukowych w bibliotekach publicznych dla zaspokojenia potrzeb jej czytelników.
W kolejnych działach prezentujemy następujące teksty: w „Sprawozdaniach i relacjach” Marcina Dudy, Anety Pakuły i Michała Urbanowicza z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu Biblioteczna wizyta studyjna na Islandii, w „Prawie bibliotecznym” artykuł Rafała Golata Odniesienia do bibliotek w regulacji rzeczy znalezionych oraz w „Ochronie danych osobowych w pracy bibliotekarza. Doświadczenia i praktyka” tekst Sylwii Czub-Kiełczewskiej Rozpoczęcie prac nad Kodeksem RODO dla bibliotek. Numer dopełniają stałe rubryki, w tym „Z życia SBP”, „Z życia Koszykowej”. Kwietniowy numer „Bibliotekarza” zamykają „Postaktualia” Jacka Wojciechowskiego.
Miłej lektury
życzy
Redakcja „Bibliotekarza”
Spis treści
OD REDAKTORA (Elżbieta Stefańczyk)
100 lat „Bibliotekarza”
Zdzisław Gębołyś: „Bibliotekarz” 1919 – widziany po (100) latach
Jadwiga Konieczna: Rola i miejsce „Bibliotekarza” w polskim bibliotekarstwie, w latach 1945-2019
Redaktorzy Naczelni „Bibliotekarza” (oprac. Marzena Przybysz)
ARTYKUŁY
Alicja Sobańska: Co z tymi (naukowymi) czasopismami w bibliotece publicznej?
SPRAWOZDANIA i RELACJE
Biblioteczna wizyta studyjna na Islandii (Marcin Duda, Aneta Pakuła, Michał Urbanowicz)
PRAWO BIBLIOTECZNE
Odniesienia do bibliotek w regulacji rzeczy znalezionych (Rafał Golat)
OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH W PRACY BIBLIOTEKARZA. DOŚWIADCZENIA I PRAKTYKA
Rozpoczęcie prac nad Kodeksem RODO dla bibliotek (Sylwia Czub-Kiełczewska)
Z ŻYCIA SBP
Nadzwyczajne zebranie Zarządu Okręgu SBP w Szczecinie • Benefis Cecylii Judek w Książnicy Pomorskiej w Szczecinie • #GlobalneCzytanieGlobalneWyzwania: Kreatywnie o globalnej edukacji • Konkurs na plakat Tygodnia Bibliotek 2019 rozstrzygnięty (Marzena Przybysz)
Z ŻYCIA KOSZYKOWEJ
Piotrowi Drzewieckiemu (1865-1943) pierwszemu Prezydentowi wolnej Warszawy, w 75. rocznicę śmierci, w stulecie Niepodległej Polski (Joanna Jaszek-Bielecka) • Pod urokiem Warszawy. Wystawa w setną rocznicę śmierci Wiktora Gomulickiego (1848-1919) (Grażyna M. Lewandowska)
POSTAKTUALIA (Jacek Wojciechowski)
W KILKU SŁOWACH
Wybrane strony numeru 4/2019